यां चिन्तयामि सततं मयि सा विरक्ता
साप्यन्यमिच्छति जनं स जनोऽन्यसक्त:।
अस्मत्कृते च परिशुष्यति काचिदन्या
धिक्ताञ्च तं च मदनं च इमां च मां च ||
-मी जिचा सतत विचार करतो ती माझ्याबाबतीत विरक्त आहे, तिला दुसराच कोणी आवडतो आणि त्याला अजून वेगळीच कोणीतरी आवडते. अजून तिसरीच कोणीतरी माझी अभिलाषा धरून आहे .तिचा ,त्याचा ,मदनाचा ,त्या स्त्रीचा आणि माझाही धिक्कार असो.
रे रे चातक सावधानमनसा मित्र क्षणं श्रूयतां
अम्बोधा बहवो हि सन्ति गगने सर्वेऽपि नैतादृशा:।
केचिद्वृष्टिभिरार्द्रयन्ति धरणीं गर्जन्ति केचिद्वृथा
यं यं पश्यसि तस्य तस्य पुरतो मा ब्रूहि दीनं वच:॥
- हे चातक पक्ष्या, सावध होऊन एक क्षणभर ऐक. आकाशात खूप सारे ढग आहेत ,पण सर्वच एकसारखे नाहीत. त्यापैकी काहीच ढग पृथ्वीवर पावसाचा वर्षाव करणारे आहेत तर काही विनाकारण गर्जना करणारे पण पाऊस न पाडणारे आहेत. म्हणून जो जो ढग दिसेल त्याच्याकडे पाण्याची याचना करत फिरू नकोस.
हे अन्योक्ती प्रकारातले सुभाषित आहे. या प्रकारात मानव सोडून इतर कोणालातरी (जसे चातक, मोर ,बगळा इत्यादी) व्यवहारातील उपदेश असतो पण तो माणसालाही वेगळ्या संदर्भात लागू पडतो. जसे वरील सुभाषितातून, माणसाने आपल्याला खरंच मदत करणारे कोण आणि नुसत्याच वल्गना करणारे कोण हे नीट ओळखून त्याप्रमाणे वागावे असा अर्थ लावता येतो.
अम्बोधा बहवो हि सन्ति गगने सर्वेऽपि नैतादृशा:।
केचिद्वृष्टिभिरार्द्रयन्ति धरणीं गर्जन्ति केचिद्वृथा
यं यं पश्यसि तस्य तस्य पुरतो मा ब्रूहि दीनं वच:॥
- हे चातक पक्ष्या, सावध होऊन एक क्षणभर ऐक. आकाशात खूप सारे ढग आहेत ,पण सर्वच एकसारखे नाहीत. त्यापैकी काहीच ढग पृथ्वीवर पावसाचा वर्षाव करणारे आहेत तर काही विनाकारण गर्जना करणारे पण पाऊस न पाडणारे आहेत. म्हणून जो जो ढग दिसेल त्याच्याकडे पाण्याची याचना करत फिरू नकोस.
हे अन्योक्ती प्रकारातले सुभाषित आहे. या प्रकारात मानव सोडून इतर कोणालातरी (जसे चातक, मोर ,बगळा इत्यादी) व्यवहारातील उपदेश असतो पण तो माणसालाही वेगळ्या संदर्भात लागू पडतो. जसे वरील सुभाषितातून, माणसाने आपल्याला खरंच मदत करणारे कोण आणि नुसत्याच वल्गना करणारे कोण हे नीट ओळखून त्याप्रमाणे वागावे असा अर्थ लावता येतो.
याची सदस्यत्व घ्या:
पोस्ट (Atom)